Obsługiwane przez usługę Blogger.

Uzależnienie od pracy

by - kwietnia 08, 2019




Temat pracoholizmu był mi swego czasu bardzo bliski, interesowałam się najnowszymi badaniami i napisałam dwie prace dyplomowe w jego obszarze. Jest to temat niezwykle ciekawy z powodu powszechnego, mylnego sposobu postrzegania pracoholizmu i społecznej aprobaty dla tego uzależnienia. W wielu przypadkach choroba ta może przynosić korzyści w postaci sukcesu zawodowego, gratyfikacji finansowej oraz prestiżowego stanowiska. Jednak pracoholizm jest uzależnieniem czynnościowym, i tak jak wszystkie typy uzależnień, jest bardzo groźny, a liczba zagrożeń i skutków ubocznych istotnie przewyższa ewentualne korzyści materialne – jest prawdopodobnie najgroźniejszym z problemów społecznych związanych z uwikłaniem zawodowym.
 
Pracoholizm to utrata kontroli nad czasem spędzanym na wykonywaniu obowiązków związanych z pracą. Osoby uzależnione od niej, mimo widocznych, groźnych konsekwencji dla swego zdrowia, czy życia rodzinnego, nie potrafią ograniczyć pracy zarobkowej. Znajdują wszelkie możliwe uzasadnienia i wymówki, by w dalszym ciągu pracować pod swoje siły - wyniszczać swój organizm i życie.

Gdzie szukać przyczyn?

Praca jest bardzo ważnym elementem w życiu każdego człowieka. Ma spełniać swój podstawowy cel, czyli dostarczać środków niezbędnych do życia, ale poza tym przynosi także wiele innych korzyści niematerialnych, takich jak:

Poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji – dzięki świadomości posiadania stałego źródła dochodu i stabilnej pracy, której nie możemy stracić „z dnia na dzień”, czujemy się bezpiecznie, a obawa przed niezaspokojeniem podstawowych potrzeb fizjologicznych nie spędza nam snu z powiek;

Poczucie ważności i niezależności – w pracy wykonujemy swoje zadania, których dopilnowanie jest niezbędne na naszym stanowisku, jesteśmy znaczącą częścią całości; możliwość pomagania innym, czy dostarczania komuś potrzebnych produktów/usług sprawia, że czujemy się ważni i potrzebni; posiadanie własnych pieniędzy daje nam niezależność i możliwość pełnego decydowania o ich przeznaczeniu;

Poczucie przynależności do społeczeństwa, w którym żyjemy – jednym z aspektów zdrowia psychicznego według WHO jest w wolnym tłumaczeniu „dokładanie się do społeczności”, czyli czynny udział jednostki w życiu społeczeństwa, który praca zapewnia; w pracy spotykamy się także z innymi ludźmi, co dla wielu z nas jest kluczowym elementem zatrudnienia – wymiany doświadczeń, myśli, przekonań, a także nawiązywania przyjaźni wybiegających poza środowisko pracy;

Samorealizacja – w pracy mamy możliwość rozwijania się, nauki i nabywania nowych umiejętności lub nauczania innych – dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem;

Poczucie własnej wartości – wszystkie wymienione wyżej elementy mają wpływ na nasze samopoczucie i kształtują naszą samoocenę – sprawiają, że czujemy się bardziej z siebie zadowoleni, mocniej wierzymy we własne możliwości i mamy więcej energii do działania.

Praca jest ważna w kontekście naszego zdrowia psychicznego i spełniania wielu kluczowych potrzeb, dlatego osoby oddane pracy postrzegamy pozytywnie. Jednak utrata kontroli jest bardzo groźna i wiąże się z długofalowymi konsekwencjami. Podatność na uzależnienie od pracy wiązana jest z określonymi cechami i skłonnościami osobowościowymi np. perfekcjonizmem, zachowaniami kompulsywnymi, ale może być także wypracowana na tle redukowania lęku, mechanizmów podnoszenia własnej samooceny, czy uciekania od problemów w życiu prywatnym w pracę. Pewne wzorce zachowań pracoholiczych mogą być również wynoszone z domu.

Czym to grozi?
Fizjologiczne objawy, które spotykają pracoholików to m.in.: bóle głowy, niestrawność, zmęczenie, bóle i wrzody żołądka, alergie, tiki nerwowe, skrócenie oddechu, zawroty głowy, bóle w klatce piersiowej itp. Ponadto, mogą borykać się z problemami ze snem, zdenerwowaniem, nieumiejętnością zrelaksowania się, hiperaktywnością, kłopotami z koncentracją uwagi, zmiennymi nastrojami, niecierpliwością oraz trudnością z zapamiętywaniem informacji. Kolejną komplikacją stają się kłopoty z funkcjonowaniem społecznym pracoholika. Cały swój czas oraz uwagę poświęca on pracy, co powoduje zubożenie kontaktów interpersonalnych oraz obniżenia ich jakości. Wyniki przeprowadzonych badań dowodzą, że uzależnienie od pracy prowadzi do płytkich relacji rodzinnych, istotnie wpływa na konflikty małżeńskie i powoduje powielanie dysfunkcyjnego wzoru funkcjonowania rodziny – „dziedziczenie pracoholizmu” oraz innych trudności w bliskich relacjach. Co równie ważne, pracoholicy nie są idealnymi pracownikami - mimo swego zaangażowania, dobrych chęci i zaabsorbowania pracą, nie pracują oni w sposób efektywny i przynoszący korzyści organizacji, w której są zatrudnieni. Osoby uzależnione od pracy mają skłonności do perfekcjonizmu i nadmiernej kontroli, a co za tym idzie niechętnie delegują zadania – wolą wykonywać je sami, co istotnie wydłuża czas osiągnięcia celu. Nie budują satysfakcjonujących, opartych na wzajemnym zaufaniu relacji interpersonalnych w pracy, co obniża morale i często utrudnia komunikację. Pracoholików często charakteryzuje sztywność w działaniu – wolą postępować zgodnie z wypróbowanym już stylem wykonania zadań, nawet jeżeli jest on przestarzały i zajmuje więcej czasu, co obniża ich elastyczność i kreatywność. Wysokie wymagania (za wysokie) stawiają sobie i swoim podwładnym, jednocześnie nie potrafiąc docenić efektów swojej pracy.

Przy takim obrazie funkcjonowania pracoholików, konsekwencji zdrowotnych oraz wpływu na życie prywatne, jakie powoduje uzależnienie, trudno sobie wyobrazić, że jest to powszechnie szanowana i ceniona postawa.

Dlaczego uzależnienie od pracy bywa pozytywnie postrzegane? Wydaje mi się, że wiąże się to z widocznymi gołym okiem korzyściami materialnymi i zawodowymi. Często słyszę jak ktoś mówi, że jest pracoholikiem, chcąc podkreślić to, że dużo czasu poświęca swojej pracy i bardzo ją lubi. Pracoholizm kojarzy się z wysokim wynagrodzeniem wypracowanym na tle długich godzin spędzanych na pracy oraz sukcesem – osiąganym na podstawie pracowitości i poświęcenia. Uzależnienie od pracy bezsprzecznie kojarzy się z osobą ambitną i pracowitą, dążącą do osiągnięcia spektakularnego sukcesu.

Pracoholizm ma tak samo negatywne skutki jak każde inne uzależnienie - wyniszcza osobę uzależnioną pod względem psychicznym i fizycznym, zabiera czas, a nawet życie.

Podstawowymi kryteriami uzależnienia od pracy są:
·         a) utrata kontroli nad czasem poświęcanym na pracę
·         b) poczucie wewnętrznego przymusu wobec podejmowania pracy
·         c) występowanie zjawiska zbliżonego do objawów zespołu abstynencyjnego

Co niezmiernie ważne i często pomijane – praca niekoniecznie jest dla pracoholika źródłem przyjemności i satysfakcji. Osoby, które lubią swoją pracę i dlatego poświęcają jej dużo czasu nie są od niej uzależnione w sensie diagnostycznym. Jak wypisano powyżej, osoba uzależniona od pracy odczuwa wewnętrzny przymus, nawiedzają ją natrętne myśli nt. pracy poza nią, odczuwa wyrzuty sumienia, gdy nie poświęca pracy wystarczająco dużo czasu oraz nie potrafi zrelaksować się podczas dni wolnych jak weekendy, czy urlop, obsesyjnie myśląc o pracy do wykonania, która czeka i wkrótce nadejdzie. Praca jest dla pracoholika przymusową koniecznością i życiowym priorytetem, poświęca jej dużo czasu, energii oraz zdrowia, często nie zauważając efektów tego poświęcenia, zarówno negatywnych (uzależnienia), jak i tych pozytywnych (sukcesów).

Pozdrawiam,
Marianna Urbanek

~ Taal, Luzon, Fot. M. Urbanek

Share
Tweet
Pin
Share
Tags :

You May Also Like

6 komentarze

  1. Joanna Zadrożna1 listopada 2019 14:42

    Bardzo dobre.

    OdpowiedzUsuń
  2. Tomasz Krawczyk2 listopada 2019 10:43

    Niestety to jest również pewna forma uzależnienia która niestety nie jest zdrowa dla naszego organizmu. Często później łączy się to z alkoholizmem lub narkotykami. W takiej fazie zdecydowanie już warto udać się np. do ośrodka https://detoksfenix.pl/ w którym będziemy mogli liczyć na profesjonalną pomoc.

    OdpowiedzUsuń
  3. Anna Barańska20 stycznia 2020 07:02

    Jestem pod wrażeniem. Bardzo fajny artykuł.

    OdpowiedzUsuń
  4. Psychologia Lekka20 stycznia 2020 13:06

    Dziękuję uprzejmie za komentarze i pozytywne opinie! :)

    OdpowiedzUsuń
  5. Olivii3 marca 2021 13:13

    uzależnić można się od wielu rzeczy i chyba najpopularniejszy u nas w kraju jest alkoholizm. gdyby do tego doszło to tutaj https://odtruwaniekatowice.pl/odtrucie-alkoholowe-myslowice-siemianowice-slaskie-zory/ znaleźć można informacje oraz namiar odnośnie odtruwania alkoholowego. polecam zapoznać się z tematem

    OdpowiedzUsuń
  6. Mateusz Domański21 grudnia 2022 06:57

    Co by nie mówić to jak najbardziej jest to na pewno problem i ja jeszcze chcę dodać, że także całkiem ważnym jest to aby wiedzieć gdzie szukać pomocy. Ja na pewno udałbym się do psychologa https://dominikhaak.pl/ aby wiedzieć jak sobie z tym poradzić.

    OdpowiedzUsuń